Kiedy mówimy o uczestnictwie młodych ludzi i aktywnej edukacji obywatelskiej, warto również przyjrzeć się ich postawom, obawom i przeszkodom, które mogą uniemożliwić im uczestnictwo. W ubiegłym roku na Węgrzech odbyło się kilka warsztatów na temat aktywnego obywatelstwa i uczestnictwa z wykorzystaniem metod uczenia się pozaformalnego z udziałem uczniów szkół średnich z różnych środowisk. Celem tych wydarzeń było dowiedzenie się, co młodzi ludzie powinni wiedzieć o obywatelstwie i partycypacji, jakie kwestie i problemy ich dotyczą, jakie widzą możliwości aktywnego zaangażowania się w zmianę sytuacji i jak ich otoczenie wpływa na ich partycypację. W przypadku każdego tematu staraliśmy się zrozumieć uczestnictwo na różnych poziomach: lokalnym, krajowym, międzynarodowym lub globalnym.
Po pierwsze, rozmawialiśmy o tym, jakie umiejętności obywatelskie lub związane z uczestnictwem młodzi ludzie uważają za ważne dla swojej grupy wiekowej. Chociaż wspomniano o wiedzy, której często uczą się w szkole (np. kim jest prezydent, w jaki sposób odbywają się wybory lokalne itp.) za ważniejsze uznano wiedzę o tym, do kogo się zwrócić z pytaniami, wiedzę o krajowych i międzynarodowych możliwościach stypendialnych, dokonywanie świadomych wyborów dotyczących dalszej edukacji oraz posiadanie głębszej wiedzy na temat zarządzania swoimi finansami.
Kolejny temat dotyczył postaw: Jakie są kwestie i problemy, którymi przejmują się młodzi ludzie? Czy są jakieś? W tym miejscu zdarzył się cud, ponieważ pojawiło się wiele kwestii, na których zależy młodym ludziom. W ich własnym środowisku, oczywiście, kładziono silny nacisk na relacje, samoświadomość, umiejętności finansowe i dalszą edukację. Na poziomie lokalnym podkreślano trudności z transportem publicznym, lokalną korupcję oraz brak możliwości spędzania wolnego czasu. Na poziomie krajowym zwrócono uwagę na edukację i zdrowie. Natomiast na poziomie międzynarodowym/globalnym podkreślano ochronę środowiska i zrównoważony rozwój, a także akceptację i integrację. Każdy miał inny poziom świadomości w każdej kwestii, ale uderzające było również to, że każdy był zaniepokojony tematem lub kwestią, która skłoniła go do większej troski.
Naszym trzecim tematem była aktywność. Co może zrobić młoda osoba, aby promować sytuacje wymienione powyżej? Jakie widzą narzędzia i możliwości zaangażowania się? Tutaj mieliśmy kilka fascynujących i często emocjonalnych dyskusji na niektóre tematy. Okazało się, że młodzi ludzie często są zainteresowani tematem i wiedzą, do jakiej nieformalnej grupy lub organizacji mogliby dołączyć, aby aktywnie działać, ale te społeczności wydają się bardzo zamknięte z zewnątrz i niekoniecznie mają odwagę do nich dotrzeć. Często pojawiała się również frustracja związana z niektórymi metodami partycypacyjnymi, ponieważ wiedzą, że mają prawo do podpisywania petycji, demonstrowania itp. Ciekawym doświadczeniem było również to, że ton dyskusji był zupełnie inny w grupach, które należą do jakiejś lokalnej społeczności młodzieżowej, a nawet organizują wydarzenia dla własnej grupy wiekowej przy wsparciu pracownika młodzieżowego, w porównaniu z tymi, którzy nie są aktywni w takiej grupie. Ci pierwsi mieli znacznie pewniejszy nastrój, czując, że mają do kogo zwrócić się o wsparcie i są w stanie zrobić coś razem, podczas gdy inni, czy to na poziomie szkoły, czy społeczności, podejmowali inicjatywy, które uderzały w ścianę, a wpływ tego był silnie odczuwalny w ich motywacji.
Czwartym tematem był wpływ na środowisko. Chcieliśmy dowiedzieć się, w jakim stopniu młodzi ludzie są pod wpływem tego, kim się otaczają, co przynoszą z domu, jakich celebrytów naśladują itp. Wspomniano zarówno o podstawowych wartościach rodzinnych, jak i szkolnych, ale najważniejszą rzeczą było uczynienie czegoś sprawą własnego serca, ponieważ wtedy naprawdę angażują się w daną kwestię. Zarówno platformy mediów społecznościowych, celebryci, jak i YouTuberzy, których obserwują, mogą być interesujący, ale byli postrzegani jako mający niewielki wpływ, często ich opinie na dany temat mogą wydawać się raczej zdyskredytowane. Oczywiście niektórzy wyrazili również swoje opinie na temat, który jest bliski ich sercu, zaczynając od własnych zainteresowań.
Seria warsztatów wzbogaciła nasze doświadczenie. Z jednej strony młodzi ludzie, często opisywani jako “niezainteresowani” lub “niepoważni”, wykazali się głębią myśli i wachlarzem zainteresowań, które przeczą wcześniejszym etykietom. Z drugiej strony, otrzymaliśmy od młodych ludzi informacje zwrotne mówiące o tym, jak dobrze, że ich zapytaliśmy i że mogli wyrazić swoje opinie, których uważnie wysłuchaliśmy.
Jest to prawdopodobnie jedna z najważniejszych rzeczy podczas pracy z młodymi ludźmi lub dla nich. Pamiętaj, że nie możemy wiedzieć, co jest dla nich najlepsze, nie pytając ich o zdanie. Możemy decydować ponad ich głowami, ale w takim przypadku prawdopodobnie opracujemy narzędzie/metodę/praktykę, która nie jest dla nich odpowiednia. Zaangażuj ich, daj im możliwość zmiany i bądź otwarty i elastyczny, tak zaczyna się ich uczestnictwo.